Ambulanceritje 1 - Psychose

Een psychose, doorgerotte kiezen, malaria, staphylococ infectie, en flink wat snot. Deze week is ziekenweek. Ook is het genocide herdenkingsweek.

Op radio, in de krant en op de tv is er niks anders meer te horen, lezen en zien dan genocide. Ideale omstandigheden om die gruwelijke periode weer te herbeleven. Dit is zelfs teveel voor de bewonderenswaardige coping mechanismen die Rwandezen hebben ontwikkeld om verder te kunnen leven. Het is een erg gesloten volk. Dat maakt traumaverwerking extra moeilijk.

Tijdens 1 week van het jaar is de genocide opeens tien keer zo erg aanwezig. Eerdere jaren bij de herdenking in een stadion stortten mensen massaal in en moesten worden opgenomen in het psychiatrisch ziekenhuis. Een post-traumatische stress stoornis komt vaak jaren later dan de gebeurtenis. Ook is het niet ongewoon dat mensen in een psychose schieten.

Een vriend van ons vertelde dat de vrouw van zijn guard gek geworden was. Ze viel mensen op straat aan en schreeuwde hoeveel zij er wel niet hadden vermoord, smeet thuis de boel stuk en weigerde te eten. Ik gaf hem het nummer van de enige echte psychiater die Rwanda telt. En het nummer van een Belg die de regering adviseert in het beleid voor geestelijke gezondheidszorg. De volgende middag, na een aantal telefoontjes heen en weer, vroeg hij of ik met hem mee wilde om de vrouw op te halen en naar de crisisdienst te brengen. We hadden beiden nog nooit zoiets gedaan. Wat zouden we aantreffen?

De vrouw was rustig, erg gespannen, angstig en duidelijk in de war. Ze was wel nog redelijk aan te spreken, maar vertelde dingen die soms niet te volgen waren en vreemd. En dat kwam niet door mijn slechte Frans. Het leek me een aardige vrouw. De man was ook radeloos. Bij de crisisopvang werd er veel over haar gepraat maar niet met haar. Onze vriend was de enige die met haar kletste. Ze klampte zich vervolgens aan hem aan. Bij het psychiatrisch ziekenhuis bij ons in de buurt schreeuwde ze toen ze alleen moest blijven. We gaan haar een dezer dagen bezoeken. Nu maar hopen dat ze niet alleen platgespoten wordt.

Trouwens, recent onderzoek heeft aangetoond dat 25% van de Rwandezen aan de symptoom criteria voldoet van een post traumatische stress stoornis.